بوتاکس

بوتاکس توکسین بوتولینیوم( بوتاکس)، ماده ای میباشد که بوسیله ی باکتری ها تولید می شود.

بوتاکس زنده نمیباشد اما پروتئینی است که سبب ضعیف شدن و غیر فعال شدن عضلات می گردد. بوتاکس، توکسینی میباشد قوی که انتقالات عصبی عضلانی را در محل تزریق مهار مینماید.

به عبارت دیگر بوتاکس می تواند انتقال پیام ها را از عصب به عضله یا به غدد عرق متوقف کرده و در نتیجه سبب توقف فعالیت عضله یا غده گردد.

از مثال های مشابه دیگری که از تولیدات طبیعی در پزشکی استفاده می شود می توان به تولید پنی سیلین توسط قارچ، واکسیناسیون بر ضد آبله بوسیله ی ویروس آبله گاوی و تولید سم دیژیتال با استفاده از گیاه پنجه علی (fox glove) که روزانه بوسیله ی میلیون ها بیمار قلبی مصرف می شود، اشاره نمود.

امروزه استفاده از باکتری ها جهت تولید داروهای ضروری برای بیماری های خاص توسط مهندسین زیست شناسی رایج می باشد.
برای درمان چروکهای پیشانی و کنار چشم ها (در مناطقی که حرکت عضلانی ضروری نیست) میشود از بوتاکس استفاده نمود تا از پیشرفت و ایجاد چروکها جلوگیری شود.
هم اکنون بوتاکس در آمریکا روشی میباشد که بیشترین استفاده را از نظر زیباسازی صورت دارد و هنرپیشه های هالیوودی بیشترین مصرف کنندگان این ماده هستند.

بی خطر بودن بوتاکس

بوتاکس از آنجایی که بوتاکس در غلظت های فراوان دارویی قوی میباشد، آن را در مقادیر کم به کار می برند تا کاملاٌ بی خطر باشد.

پس از تزریق بوتوکس در عضله اثرات آن تا ۴۸ ساعت بعد دیده نمی شود و گاهی اثر کامل آن شاید تا ۲ هفته دیده نشود.

بارزترین علت بی خطر بودن بوتاکس برگشت کامل قدرت عضله با گذشت زمان میباشد. پس از مدتی بدن مجدداٌ اقدام به ساخت ناقل های عصبی جدید می کند تا عضله تضعیف شده فعالیت خود را از سر گیرد.

در مطالعات طولانی مدت صورت گرفته تاکنون هیچ عارضه طولانی مدتی از این دارو گزارش نشده است و هیچگونه عارضه ای در سایر ارگان ها و اعضای بدن در اثر بوتاکس های مورد تائید FDA دیده نشده است (بوتاکس های مورد تائید FDA عبارتند از Botox Cosmetic ساخت کارخانه آلرگان آمریکا که در ایران در دسترس نیست و دیسپورت ساخت Ipsen انگلستان که دارای مجوز وزارت بهداشت ایران نیز می باشد و در ایران در دسترس است ) .

با توجه به عوارض مشاهده شده در اثر بوتاکس های تقلبی توصیه اکید می شود که از مصرف داروهای قاچاق فاقد مجوز وزارت بهداشت خودداری کنید .

نخستین استفاده های بالینی از بوتاکس

در سال 1973 بوتاکس برای درمان بیماران با مشکل cross eye استفاده گردید که این دارو با تضعیف عضلات بیش فعال چشم جایگزین جراحی در درمان این بیماری گردید. پس از این تحول، بوتاکس به سرعت برای درمان سایر بیماری های چشم مثل نیستاگموس، بلفارو اسپاسم و … مورد استفاده قرار گرفت.

بقیه ی تخصص هایی که از بوتاکس استفاده می کنند

علاوه بر چشم پزشکان، منخصصین مغز و اعصاب نیز به کرّات از این دارو جهت درمان بیماران خود استفاده می نمایند.

امروزه این روش به عنوان اصلی ترین درمان غیر جراحی بیماری هایی چون گرفتگی عضله گردن ، گرفتگی عضله حنجره ، میگرن ، سردردهای ناشی از Tension ،کرامپ های دست ، لرزشها ، تیک ها ، فلج مغزی ،عوارض سکته مغزی ، صدمات نخاعی ، فلج های عصبی ، بیماری های پارکینسون و اسپاسم های صورت می باشد. همچنین این دارو در درمان مشکلات بلعی و لکنت زبان نیز کاربرد دارد.

تاریخ استفاده از بوتاکس در زیبایی

برای نخستین بار دکتر Jean ( چشم پزشک ونکووری) و همسرش Alistar Carruthers (متخصص پوست) در سال 1988 از بوتاکس برای از بین بردن خطوط صورت استفاده نمودند.
این چشم پزشک پس از درمان اسپاسم پلک چشم بیمارانش با بوتوکس مشاهده نمود که چروک های دور چشم آنها نیز ناپدید گردیدند. پس از آن به این نتیجه گیری کرد که میشود از این دارو به صورت مؤثر و بدون خطری جهت بهبودی خطوط صورت ناشی از فعالیت بیش از حد عضلات صورت بهره برد.

در سال 1996 در جلسه سالانه انجمن پوست آمریکا ( AAD) در واشنگتن دکتر نیکولاس لو، در سخنرانی خود استفاده از بوتوکس را برای برطرف نمودن خطوط صورت تأیید نمود.
نتایج چشمگیری در رفع خطوط اخم و پیشانی و نیز خطوط پاکلاغی کنار چشم توسط بوتاکس گزارش شده است. به جز احساس ناراحتی در محل تزریق هیچ عارضه مهم دیگری توسط این پزشک گزارش نگردید.
طول اثر این دارو در ناحیه خط اخم حدود 12-17 هفته می باشد.
در سال 2001 نوع دیگری از بوتاکس به نام نوروبلاک به بازار آمد.

کارایی بوتاکس

• رفع خطوط کنار چشم

خطوط شعاعی کنار چشم ها که در اثر خندیدن، لبخند زدن یا جمع کردن چشم ها ایجاد می شود برای برخی از افراد بسیار نگران کنندهم می باشد.

در گذشته به خاطر قوی بودن عضلات ایجاد کننده این خطوط هیچ روش دارویی یا جراحی جهت رفع این مشکل وجود نداشت. حتی با انجام پیلینگ های شیمیایی عمیق یا لیزر این خطوط به سرعت بر می گشتند. امروزه بوتوکس با مهار فعالیت عضلات دور چشم به عنوان روش مؤثر جهت درمان این خطوط به کار می رود . مدت ماندگاری بوتاکس در این ناحیه کمتر از سایر نواحی و حدود ۲ تا ۳ ماه است.

• از بین بردن خطوط افقی پیشانی و بالا بردن ابرو

بعضی از اشخاص از عضلات پیشانی خود برای بالا بردن ابرو یا حین صحبت کردن استفاده مینمایند.غلظت محدود دارو می تواند خطوط پیشانی را برطرف نماید.

این روش میتواند جایگزین روش جراحی بدون ایجاد اسکار محل جراحی باشد . از مزایای تزریق دارو در پیشانی بالا رفتن دم ابروها و زیاد شدن فاصله ابرو از چشم میباشد .

• از بین بردن خط اخم

بوتاکسبه ثورت طبیعی با افزایش سن، تماس با نور آفتاب، قوه جاذبه و فعالیت عضلات صورت در اثر خندیدن، صحبت کردن، گریه کردن و اخم کردن، خطوط و چروک هایی در چهره ایجاد می شود.

• بهبود برخی خطوط پایین صورت و خطوط عمودی گردن

در پوست بعضی از افراد کاندیدای درمان با بوتاکس در پایین صورت و گردن هستند. عضلات این ناحیه نیز در هنگام صحبت کردن ، خندیدن و غذا خوردن بسیار فعال می باشند.

افزایش سن سبب ایجاد خطوط در این ناحیه و نیز از بین رفتن چربی این ناحیه می شود. اکنون درمان با سایر متد جدیدتر و ماندگارتر جایگزین تزریق چربی در این ناحیه شده است.به این صورت که امروزه استفاده از فیلرهایی چون هیالورونیک اسید و کلسیم هیدروکسی آپاتیت در حذف خطوط ناحیه پایین صورت و نیز برجسته نمودن گونه لب مقبولیت بیشتری دارد.

•  درمان تعریق زیاد ( هیپرهیدروز)

بیشترین کاربرد در درمان تعریق زیاد زیر بغل (آگزیلا) می باشد که از سال 2004 در آمریکا مجاز شده میباشد .

از بوتاکس برای کاهش تعریق کف دست و کشاله ران نیز استفاده می شود. فواصل درمان اکثرا هر۶ تا ۱۲ ماه یکبار می باشد.

• از سایر موارد کاربرد بوتاکس رفع عضلات برجسته دور چشم ، خطوط روی بینی ، خطوط خنده و غم ، افتادگی نوک بینی ، لثه های هویدا ، خطوط دور دهان ، خطوط چانه ، گرگرفتگی بینی و صورت و … می باشد .

فیلرها (مواد پرکننده)

فیلر ها (مواد پر کننده) این خطوط شامل کلاژن، هیالورونیک اسید، چربی و کلسیم هیدروکسی آپاتیت می باشند که درمان اصلی غیرجراحی محسوب می شوند. راه های جراحی شامل جراحی لیفت، درم ابرژن، لیزر و پیلینگ های شیمیایی عمیق می باشند.
خط اخم بین ابروها در اثر فعالیت بیش از حد عضلات ابرو ایجاد می شود و در هنگام تمرکز بیشتر از این عضلات استفاده می شود. با کشیدن ابرو به سمت داخل فرد عصبانیت، اضطراب و کانفیوژن خود را نشان می دهد. تکرار این حالات سبب ایجاد خط اخم ماندگار حتی در مواقع عادی می شود.